Kaart (cartografie) - Kozarac

Kozarac (Servisch: Козарац) is een stadje in het noordwesten van Bosnië en Herzegovina. Het wordt voor het eerst genoemd onder de naam Kozara in 1334. In het voormalige Joegoslavië was Kozarac tot 1963 een zelfstandige gemeente. Sindsdien maakt het deel uit van gemeente Prijedor. Naast de stad Kozarac bevindt zich de berg Kozara. Deze berg is 998 meter hoog en heeft een skioord op de top Mrakovica.

In mei 1992, aan het begin van de oorlog in Bosnië, werd Kozarac omsingeld en op 24 mei 1992 aangevallen door het leger van Bosnische Serviërs die al bezig waren hun Servische Republiek te stichten. Op bevel van de oorlogsburgemeester van Prijedor, Milomir Stakic werden alle overlevende inwoners van Kozarac (waarvan 99% van de islamitische achtergrond waren) gedeporteerd naar drie detentiekampen: Kamp Omarska, Kamp Trnopolje en Kamp Keraterm in de buurt. Velen, zoals een groep politieagenten uit Kozarac werden daarbij in koelen bloede doodgeschoten.

Veel inwoners van Kozarac hebben de martelingen en uitputting in de kampen niet overleefd. Met name Omarska was een van de meest beruchte kampen in de Bosnische Oorlog. Stakic is wegens oorlogsmisdaden in 2003 veroordeeld door het Joegoslavië-tribunaal tot veertig jaar gevangenisstraf. Een inwoner van Kozarac, de Bosnische Serviër Dusko Tadic, is de eerste misdadiger die door het Tribunaal is veroordeeld, mede wegens de moorden in Omarska.

Kozarac telt 1.800 vermisten uit 1992 (met name burgers). Gemeente Prijedor (waar Kozarac deel van uitmaakt) en wiens crisisstaf rechtstreeks verantwoordelijk was voor oorlogsmisdaden op burgerbevolking en het oprichten van verschillende detentiekampen, mist 3.254 van haar inwoners, waarvan 123 kinderen. Ruim 2.000 van hen zijn inmiddels gevonden in meer dan vijftig verschillende massagraven.

De oorlog in Bosnië kwam in december 1995 ten einde. Kozarac wordt sinds 1999 weer bewoond. Het stadje bloeit weer op en de vroegere inwoners die allen waren gedeporteerd, keren terug. Wederopbouw is in volle gang. Met twee zwembaden, vele cafés en restaurantjes is Kozarac inmiddels een van de meest bezochte plaatsen in de zomermaanden. Gedurende de winter is het evenwel heel stil sinds 1992.